Praca i podatki w Austrii.

Austria korzysta z prawa do stosowania rozwiązań przejściowych w dostępie do swojego rynku pracy. Otwarcie rynku pracy w Austrii nastąpi z dniem 1 maja 2011 roku i wynika z Traktatów Akcesyjnych o przystąpieniu do Unii Europejskiej Polski i innych krajów w 2004 roku. Do 30 kwietnia 2011 roku osoby poszukujące pracy muszą same znaleźć pracodawcę, który następnie we właściwym miejscowo urzędzie pracy (AMS) składa wniosek o pozwolenie na zatrudnienie. AMS może wydać pozwolenie na zatrudnienie Polaka, czy innego obywatela nowego kraju członkowskiego UE, jeśli brakuje na dane miejsce pracy kandydata będącego obywatelem Austrii lub obywatela innego, starego kraju członkowskiego Unii Europejskiej. Pozwolenie może być udzielone na okres jednego roku. 
Od 1 maja 2011 roku uzyskanie pozwolenia na zatrudnienie obywatela Polski nie będzie potrzebne.
Podstawowe zasady prawa pracy.
Austriackie prawo pracy składa się z :
 przepisów regulujących umowy o pracę,
 przepisów konstytucji regulujących przepisy
prawa pracy,
 przepisów ochronnych prawa pracy.
Podstawową zasadą austriackiego prawa pracy jest zasada równego traktowania. Zakazana jest dyskryminacja pracowników ze względu na: płeć, wiek, pochodzenie narodowe, religię poglądy i przekonania oraz orientację seksualną. Na źródła austriackiego prawa pracy składają się przepisy ustawodawstwa krajowego oraz przepisy Unii Europejskiej.

Przy doborze źródeł prawa, które mają zastosowanie, obowiązuje zasada wyboru korzystniejszych dla pracownika przepisów prawa pracy. Oznacza to, że przepisy układów zbiorowych pracy, regulaminów, a także szczególnych indywidualnych umów o pracę mają zastosowanie tylko w przypadku, gdy są one dla pracownika korzystniejsze, niż powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy.
W Austrii występuje rozróżnienie osób zatrudnionych jako Angestellte (tzw. pracownik umysłowy, urzędnik) i Arbeiter (tzw. pracownik fizyczny). Również w przypadku tego rozróżnienia obowiązuje zasada równego traktowania obu tych kategorii pracowników. Do kategorii pracowników wykwalifikowanych zaliczani są przede wszystkim pracownicy trudniący się działalnością handlową, działalności niehandlowe z wykształceniem wyższym oraz działalnością kancelaryjną.
W praktyce różnice pomiędzy tymi dwoma kategoriami pracowników stopniowo zacierają się.
Umowa o pracę.
Umowę o pracę można zawrzeć: na okres próbny (zazwyczaj 1 miesiąc), na czas określony lub na czas nieokreślony. Pracownik powinien otrzymać pisemną umowę o pracę z chwilą podjęcia pracy u danego pracodawcy. Jeżeli pracownik nie otrzymał umowy na piśmie ma prawo domagać się od pracodawcy pisemnego określenia jego najważniejszych uprawnień i obowiązków wynikających z umowy o pracę, tzw. Kartę Pracy (Dienstzettel). 

Karta Pracy jest wydawana bezpłatnie i potwierdza fakt zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy. Jeżeli stosunek pracy nie przekracza 1 miesiąca pracodawca nie ma obowiązku wystawienia Karty Pracy. Poświadczenie zatrudnienia musi zawierać następujące informacje:
1. nazwę i adres pracodawcy,
2. imię, nazwisko i adres pracownika,
3. datę rozpoczęcia stosunku pracy, w przypadku umów zawartych na czas określony – datę zakończenia stosunku pracy,
4. okres wypowiedzenia lub termin wypowiedzenia, miejsce świadczenia pracy,
5. zaszeregowanie pracownika w ogólnej strukturze pracodawcy,
6. określenie rodzaju pracy wynikającego z umowy o pracę jaką będzie wykonywał pracownik u danego pracodawcy,
7. wysokość wynagrodzenia i termin płatności wynagrodzenia za pracę,
8. roczny wymiar urlopu wypoczynkowego,
9. uzgodniony dzienny i tygodniowy wymiar czasu pracy.
W interesie pracownika leży jednak domaganie się od pracodawcy pisemnej umowy o pracę, daje ona bowiem lepszą ochronę prawną i jest lepszym materiałem dowodowym w razie ewentualnego sporu z pracodawcą.

Stosunek pracy i podstawowe obowiązki pracownika.

Stosunek pracy pomiędzy pracownikiem i pracodawcą powstaje, gdy pracownik poddaje swoją gotowość do pracy do dyspozycji pracodawcy i do tego pozostaje pod zwierzchnictwem pracodawcy. Pracownicy są w ramach nawiązanego stosunku pracy związani ramami miejsca i czasu pracy oraz zobowiązani są wykonywać polecenia pracodawcy.
Z nawiązanego stosunku pracy wynika szereg uprawnień i obowiązków. 
Pracownik jest zobowiązany do przestrzegania czasu pracy. Przepisy dotyczące czasu pracy w Austrii uregulowane są w ustawie o czasie pracy. Normalny czas pracy w Austrii wynosi 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Czas przepracowany ponad 40 godzin tygodniowo liczony jest jako nadgodziny. Dla osób zatrudnionych w niepełnym zakresie czasu pracy
czas przepracowany powyżej 20 godzin tygodniowo określany jest jako praca dodatkowa, nadobowiązkowa, nie zaś jako nadgodziny.
Elastyczny czas pracy oznacza, że pracownik musi przepracować daną ilość godzin, ale to od niego zależy, którego dnia ile godzin przepracuje; ważne jest aby po zsumowaniu wszystkich przepracowanych godzin ich końcowa liczba zgadzała się z liczbą godzin, jaką pracownik był zobowiązany przepracować.
Wprowadzenie elastycznego czasu pracy w danym zakładzie wymaga pisemnego porozumienia zakładowego, a w zakładach, w których nie ma rady zakładowej, uzgodnienia indywidualnego z każdym zatrudnionym pracownikiem.

Urlopy.
Przepisy dotyczące urlopów w Austrii uregulowane są w ustawie o urlopach. Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 30 dni rocznie, a w przypadku przepracowania 25 lat pracy – 36 dni w roku. Roszczenie urlopowe powstaje w pierwszych 6 miesiącach powstałego stosunku pracy proporcjonalnie do przepracowanego okresu pracy, po 6 przepracowanych miesiącach powstaje roszczenie do odbioru urlopu w pełnym wymiarze. Pracownicy wykonujący pracę na zmianie nocnej otrzymują dodatkowe dni urlopu.
Urlop macierzyński nad dziećmi do 2 roku życia w Austrii przysługuje zarówno matkom jak i ojcom narodzonych lub adoptowanych dzieci. Jest on regulowany przepisami ustawy o ochronie matek oraz ustawie o podejmowaniu urlopu macierzyńskiego nad dziećmi przez ojców. Rodzice mogą podejmować urlop nad dziećmi przemiennie, ale tylko z podwójną zmianą (czyli maksymalnie 3 części urlopu, minimalny czas trwania jednej części 2 miesiące). W trakcie trwania urlopu macierzyńskiego rodzice są chronieni przed zwolnieniem z pracy i wypowiedzeniem stosunku pracy.
Wypowiedzenie stosunku pracy.
Wypowiedzenie służy zakończeniu stosunku pracy i nie musi być uzasadnione. Zarówno pracodawca jak i pracobiorca mogą rozwiązać umowę o pracę pod warunkiem zachowania terminu wypowiedzenia.
Istnieje także możliwość rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem obopólnym stron, w takiej sytuacji nie obowiązują żadne terminy. Strony za wzajemnym porozumieniem same określają kiedy nastąpi rozwiązanie pomiędzy nimi stosunku pracy.
 Praca sezonowa
Podstawowe prawa polskich pracowników sezonowych w Austrii to prawo do bezwizowego pobytu w celu wykonywania działalności zarobkowej, prawo do zatrudnienia po uzyskaniu odpowiedniego zezwolenia na pracę, prawo do zawarcia umowy o pracę, prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę, prawo do pewnych świadczeń socjalnych związanych z pobytem i pracą oraz prawo do uzyskania bezpłatnej pomocy prawnej w sytuacjach konfliktu z pracodawcą. Zagraniczni pracownicy sezonowi dzielą się na dwie grupy pracownicze zależnie od możliwego czasu wykonywania i charakteru pracy. Pierwszą grupę stanowią osoby pracujące przy zbiorach owoców i warzyw w wymiarze maksymalnie do 6 tygodni rocznie, a drugą osoby pracujące w rolnictwie, leśnictwie, hotelarstwie i gastronomii od 6 do maksymalnie 12 miesięcy. Status prawny pierwszej grupy pracowników sezonowych jest w niektórych punktach słabszy od pozycji prawnej drugiej grupy pracowników. 

Prawo do umowy o pracę
Zasadniczo pracownik sezonowy ma prawo do zawarcia pisemnej umowy o pracę na podstawie regulacji zawartych w Ustawie o umowach o pracę bądź -w przypadku pracowników pracujących w rolnictwie – w Ustawie: Prawo pracy dla robotników rolnych. Jednak pracodawcy wykorzystują dopuszczalną prawem pracy możliwość wystawienia pracownikowi jedynie uproszczonej formy takiej umowy (Dienstzettel). Podane są w niej tylko podstawowe zobowiązania pracodawcy i pracobiorcy (zakres czynności, czas pracy,wynagrodzenie, itp.). Zgodnie z prawem uproszczoną formę umowy pracodawcy muszą wystawić wyłącznie dla stosunku pracy dłuższego niż 1 miesiąc. Umowa o pracę na okres krótszy może więc być zawarta w innej formie, nawet w formie ustnych uzgodnień.
W przypadku pracowników zatrudnianych na okres do 6 tygodni przy zbiorach plonów w rolnictwie, najczęściej spotykaną formą zawarcia umowy jest akceptacja własnym podpisem tzw. regulaminu pracy, płacy i pobytu – sporządzonego w języku polskim. Warunki zawarte w regulaminie, w tym warunki pobytu, są najczęściej znane wszystkim przed przyjazdem, albowiem rekrutacja odbywa się w styczniu – lutym. Warto dokładnie je przestudiować, aby później nie być rozczarowanym warunkami płacowymi, czy też samego pobytu. Dotyczy to w szczególności tych polskich pracowników sezonowych, którzy przyjeżdżają do Austrii na krótko, do pracy przy zbiorze warzyw i owoców. Zdarza się, że wyobrażenie o wysokości zarobków nie ma nic wspólnego z faktycznie osiąganymi dochodami, a to z powodu bądź niskiego urodzaju bądź niskiej wydajności pracy własnej. W przypadku pracy „na akord” przy zbiorach umowę można jednostronnie wypowiedzieć z jednodniowym wyprzedzeniem.

Ustawodawca zabezpieczył jednak interes pracodawcy dając mu możliwość domagania się w takiej sytuacji odszkodowania (nagłe odejście pracownika uniemożliwia bowiem zbiór plonu w terminie i powoduje jego zmarnowanie). O odszkodowaniu powinien zadecydować sąd pracy, w praktyce jednak pracodawca często potrąca sobie pewną kwotę z należnego wynagrodzenia odchodzącego nagle pracownika. W przypadku pozostałych pracowników sezonowych czyli pracujących dłużej niż 6 tygodni, termin wypowiedzenia umowy wynosi 1 miesiąc. 

Prawo do wynagrodzenia
W Austrii nie ma ustawowo określonej płacy minimalnej. Funkcję ochrony płacowej pracownika spełniają branżowe i zakładowe umowy zbiorowe pracy, których jest ok. 400. Umowy te określają minimalne wynagrodzenie godzinowe brutto dla danego stanowiska w danej branży lub nawet w danym zakładzie.
Ustawowy czas pracy wynosi 8 godzin dziennie i 40 tygodniowo, ale już dla pracowników w rolnictwie w okresie żniw lub zbioru owoców czas pracy może być wydłużony – do maksymalnie 60 godzin tygodniowo i 12 dziennie – bez dodatkowego wynagrodzenia przewidzianego dla godzin nadliczbowych. W rozliczeniu okresowym musi jednak nastąpić korekta do maksymalnie 40 godzin tygodniowo. Za pracę w nadgodzinach i w porze nocnej przysługują pracownikowi sezonowemu pracującemu w systemie godzinowym odpowiednie dodatki określone w umowach zbiorowych. Pracującym w rolnictwie przysługuje godzinna, ale nieodpłatna przerwa w pracy.

Prawo do świadczeń socjalnych
Najmniejsze prawa w tym zakresie przysługują zagranicznym pracownikom sezonowym zatrudnianym do maksymalnie 6 tygodni przy zbiorach plonów. Nie podlegają oni ubezpieczeniu emerytalnemu, nie uzyskują prawa do urlopu (przysługuje dopiero po 6 miesiącach pracy), nie przysługuje im zasiłek rodzinny, ani zasiłek dla bezrobotnych (nie płacą odpowiedniej składki ubezpieczeniowej), a także nieodpłatna odzież i obuwie robocze. Pracodawca powinien zapewnić do ich dyspozycji podczas pracy w polu wodę pitną oraz toaletę.  Mają prawo do zakwaterowania w warunkach spełniających nie tylko odpowiednie wymogi sanitarne, ale także dających możliwość ugotowania posiłku, czy też wysuszenia odzieży. Mogą to więc być klasyczne kontenery mieszkalne, ale nie namioty, ani pomieszczenia gospodarcze. Pozostali pracownicy sezonowi podlegają dodatkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, ale w przypadku wcześniejszej utraty miejsca pracy nie mają prawa do zasiłku dla bezrobotnych (przysługuje po minimum 52 tygodniach okresu składkowego). Należy im się bezpłatna odzież robocza, co jest często niezbędne ze względu na charakter pracy (barman, recepcjonista, kucharz, kelner, sprzątaczka hotelowa).

 Pomoc w sytuacji sporu z pracodawcą
Polski pracownik, jeśli jest skonfrontowany z niedopuszczalnymi praktykami ze strony pracodawcy w zakresie warunków pracy i płacy, ma możliwość skorzystania z następujących form dochodzenia swoich praw: – złożenia skargi w oddziale inspekcji pracy
(http://www.arbeitsinspektion.gv.at/) lub w specjalnej inspekcji pracy dla sektora rolnego (kontakt poprzez stronę internetową rządów krajowych;

– złożenia skargi w lokalnym urzędzie pośrednictwa pracy (http://www.ams.or.at/) na nie przestrzeganie przez pracodawcę warunków ustalonych w wydanym przez urząd zezwoleniu na pracę. Może to skutkować wycofaniem zgody na zatrudnienie obcokrajowców przez danego pracodawcę, nie przestrzegającego warunków ustalonych w zezwoleniu i stworzyć możliwość złożenia przez pracownika roszczenia o rekompensatę;
– złożenia pozwu do właściwego miejscowo sądu pracy;
– zgłoszenia się do regionalnego oddziału Federalnej
Izby Pracowniczej (http://www.arbeiterkammer.at/) z prośbą o udzielnie bezpłatnej pomocy prawnej w formie skonfrontowania faktycznych warunków pracy z zawartymi w umowie, przeprowadzenia rozmowy wyjaśniającej z pracodawcą oraz ewentualnego wskazania wyspecjalizowanej i niedrogiej kancelarii prawnej dla dalszego dochodzenia swoich praw.

Opodatkowanie dochodów z pracy w Austrii
Jest tylko jeden podatek dochodowy od osób fizycznych (Einkommensteuer). Podatek ten płacą osoby prowadzące działalność na własny rachunek (Selbständige) oraz pracownicy w formie zaliczek na podatek dochodowy (Lohnsteuer). Każda osoba pracująca na terenie Austrii musi wyrobić kartę podatkową (Lohnzettel) a następnie przekazać ją swojemu pracodawcy. Pracodawca wg tej karty odpowiednio potrąca podatek od płac (Lohnsteuer) i odprowadza go do urzędu skarbowego (Finanzamt).
Kwota wolna od podatku od 2010 roku wynosi 12 000.- € dla pracobiorców i 11 000.-€ dla osób prowadzących działalność na własny rachunek.

Od 01.01.2011 obowiązują następujące progi podatkowe:

Dochód	Podatek	Średnia
do 11.000	0	0%
od 11.000 do 25.000	(Dochód – 11 000) x 5110 14000 + 5110	36,5 %
od 25000 do 60.000	(Dochód – 25 000) x 15125 35000 + 5110	43,214286 %
powyżej 60000	(Dochód – 60 000) x 0,5 + 20.235	50 %

Szczegółowe informacje o podatku od dochodów osobistych, stopie podatków, terminach płatności, ulgach oraz wypełnianiu deklaracji podatkowych można znaleźć na stronie Federalnego Ministerstwa Finansów: https://www.bmf.gv.at/steuer/_start.htm. Na stronie tej dostępna jest również opracowana w prostej i przystępnej formie broszura dotycząca podatku od dochodów osobistych:http://www.bmf.gv.at/steuern/aktuelles/steuerbuch_2011.pdf.

Polsko-austriacka umowa o unikaniu
podwójnego opodatkowania
Dzięki umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a Austrią unika się dwukrotnego opodatkowania tego samego dochodu w Polsce i Austrii.

W 2008 roku w Warszawie podpisany został Protokół o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, sporządzonej w Wiedniu 13 stycznia 2004 r.Protokół zmieniający od 1 stycznia 2009 roku metodę opodatkowania dochodów polskich rezydentów, osiąganych w Austrii, z metody odliczenia proporcjonalnego na metodę wyłączenia z progresją. Wg. metody odliczania proporcjonalnego dochód osiągany w
Austrii był opodatkowany w Polsce, ale od należnego podatku odliczało się podatek zapłacony w Austrii.
Metoda wyłączenia z progresją polega na tym, że w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochód osiągnięty w Austrii. Polacy zarabiający wyłącznie w Austrii nie muszą składać w Polsce zeznania podatkowego i dopłacać do podatku w Polsce. Jeżeli ktoś ma dochody w obu krajach, to dochód z Austrii zostanie wzięty pod uwagę jedynie przy obliczaniu stopy podatku właściwej dla całego dochodu, która zostanie zastosowana do opodatkowania tylko polskich zarobków.
W celu uniknięcia nieporozumień i ew. konsekwencji proponuje się nawiązanie bezpośredniego kontaktu z Urzędem Skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania i jednoznaczne rozstrzygnięcie wszystkich spornych kwestii. Szczegółowe informacje wraz z praktycznymi przykładami znaleźć można w materiale przygotowanym przez Wydział Promocji Handlu i
Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu: http://www.wien.trade.gov.pl/pl/Guide/article/detail,2387,Podwojne_opodatkowanie_w_relacjach_Austria-Polska

Pełny tekst Umowy dostępny jest na stronie internetowej
polskiego Ministerstwa Finansów:

http://www.mf.gov.pl/dokument.php?const=3&dzial=150&id=9741

Podatek kościelny
Osoby zameldowane w Austrii zobowiązane są do opłacania podatku kościelnego. Osoby, które zgłaszają przynależność do jednej z oficjalnie zarejestrowanych w kraju gmin wyznaniowych (obowiązkowa rubryka w formularzu meldunkowym), obowiązane są opłacać corocznie podatek kościelny. Podatek kościelny opłaca się w wysokości 1% rocznych dochodów wyznawcy.
Rezygnacja z opłacania tego podatku łączy się z wystąpieniem z kościoła/danej gminy wyznaniowej, a co za tym idzie rezygnacją ze wszelkich związanych z przynależnością religijną sakramentów i posług (np.: chrzest, komunia, bierzmowanie, zawarcie związku małżeńskiego w kościele, pogrzeb czy pochówek). Gdy wyznawca przestaje opłacać podatek kościelny,
austriacka gmina wyznaniowa przekazuje informację o wystąpieniu z kościoła do poprzedniej gminy wyznaniowej (w przypadku kościoła rzymskokatolickiego do odpowiedniej diecezji w Polsce).
W przypadku zadeklarowania braku wyznania i przynależności do jakiejkolwiek gminy wyznaniowej obowiązek opłacania podatku kościelnego nie powstaje.

Podatki przy świadczeniu usług przez polskie
firmy na terenie Austrii.
Podatek dochodowy jest płacony w Polsce. VAT od świadczonej usługi powinien zapłacić austriacki odbiorca (importuje usługę) w ramach tzw. systemu reverse
charge, co oznacza, że VAT płatny jest przez nabywcę usługi. Na fakturze trzeba koniecznie napisać, że usługa jest płatna przez nabywcę. Jeśli świadczy się usługę osobie fizycznej, to VAT nalicza usługodawca i odprowadza go do Finanzamt w Grazu.

źródło: Wydział Konsularny Ambasady RP w Austrii

PRAKTYCZNY PORADNIK DLA POLAKÓW W AUSTRII

Tagi: austria, emigracja, Polonia, porady prawne, portal elipsa, prawo pracy

Kategoria: Archiwum /, Net - poradnik /, Prawnik/ Porady/ POMOC /, Z kraju i ze świata